Zachęcamy do zapoznania się z poradnikiem wydanym przez Międzynarodowe Towarzystwo Uroginekologiczne*. To obszerne, ale bardzo wartościowe źródło wiedzy, które pomoże zrozumieć objawy i metody leczenia wypadania narządu rodnego.

Czym jest wypadanie narządu rodnego?

Wypadanie narządu rodnego to wpuklanie się jednego lub kilku narządów miednicy do pochwy, a nawet ich wypadanie na zewnątrz. Narządy miednicy to: pochwa, macica, pęcherz moczowy oraz jelita. Problem pojawia się wtedy, gdy mięśnie, więzadła i ścięgna, które odpowiadają za ich utrzymanie, ulegają osłabieniu.

Typowe objawy to:

  • uczucie ciągnięcia w pochwie lub dolnej części pleców,
  • wrażenie ciała obcego w pochwie,
  • zaburzenia ze strony układu moczowego (parcie, osłabiony strumień, nietrzymanie moczu),
  • objawy jelitowe (zaparcia, uczucie zalegania),
  • dyskomfort w trakcie współżycia.

Jakie są przyczyny wypadania?

Do głównych przyczyn należą:

  • porody naturalne – szczególnie liczne i trudne,
  • starzenie się i menopauza,
  • przewlekły kaszel, zaparcia, nadwaga,
  • predyspozycje genetyczne (osłabiona tkanka łączna).

Wypadanie może występować na:

  • przedniej ścianie pochwy (defekt przedni – najczęściej pęcherz moczowy, tzw. cystocele),
  • tylnej ścianie pochwy (defekt tylny – najczęściej odbytnica lub jelito cienkie),
  • macicy (jej obniżenie do pochwy),
  • szczycie pochwy (po usunięciu macicy – tzw. prolaps pochwy).

Czy moja choroba jest poważna?

Nawet do 40% kobiet może mieć niewielkiego stopnia wypadanie narządu rodnego bez wyraźnych objawów. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnostyka. Lekarz przeprowadzi wywiad i badanie ginekologiczne, a następnie określi stopień zaawansowania wypadania.

Jak wygląda leczenie?

Metody niezabiegowe:

  • Obserwacja – jeśli objawy są łagodne, można po prostu unikać przeciążeń: ciężkich ćwiczeń, zaparć, nadwagi.
  • Pessary i tampony podpierające – to dopochwowe urządzenia, które wspierają narządy od wewnątrz, pomagając odroczyć operację lub uniknąć jej całkowicie.
  • Ćwiczenia mięśni dna miednicy (Kegla) – systematyczny trening może skutecznie zapobiec pogłębianiu się objawów.

Dostępne metody leczenia

W przypadku operacyjnego leczenia wypadania narządu rodnego dostępne są dwa główne podejścia: zabiegi rekonstrukcyjne, których celem jest przywrócenie anatomicznej struktury narządów miednicy z zachowaniem ich funkcji, oraz zabiegi zamykające, przeznaczone dla pacjentek, które nie planują aktywności seksualnej.

Chirurgia rekonstrukcyjna obejmuje kilka różnych dróg dostępu:

  • Dostęp przezpochwowy – polega na nacięciu ścian pochwy, oddzieleniu wypadających narządów i ich wzmocnieniu za pomocą szwów lub siatki. W niektórych przypadkach stosuje się stałe szwy mocowane do więzadeł miednicy (np. krzyżowo-kolcowych), aby zapewnić odpowiednie podparcie dla macicy lub szczytu pochwy.
  • Dostęp przezbrzuszny – wymaga nacięcia powłok brzusznych. W tym podejściu również używa się szwów lub siatki do wzmocnienia struktur pochwy lub macicy. Jednym z popularnych zabiegów jest sakrokolpopeksja, w której szczyt pochwy mocuje się siatką do kości krzyżowej, zapewniając jej trwałe podparcie.
  • Laparoskopia i chirurgia robotyczna – to nowocześniejsze, mniej inwazyjne techniki, które umożliwiają szybszy powrót do zdrowia i pozostawiają mniejsze blizny. Mimo rosnącej popularności, dostęp do zabiegów z użyciem robota jest jeszcze ograniczony do wybranych ośrodków.

Zabieg zamknięcia pochwy (colpocleisis) to opcja dla kobiet z zaawansowanym wypadaniem, które nie są aktywne seksualnie i nie planują współżycia w przyszłości. Polega na zszyciu ścian pochwy, co skutecznie zapobiega nawrotowi wypadania. Operacja ta jest szybka, mało inwazyjna i daje bardzo dobre rezultaty. Skuteczność ocenia się na 90–95%.

Która metoda chirurgiczna będzie dla mnie najlepsza?

Nie istnieje jedno, uniwersalne rozwiązanie. Wybór metody zależy od wielu czynników: wieku, ogólnego stanu zdrowia, wcześniejszych operacji, oczekiwań pacjentki i doświadczenia chirurga. Lekarz przedstawi Ci dostępne możliwości i pomoże wybrać tę najbezpieczniejszą i najbardziej dopasowaną do Twojej sytuacji.

Skuteczność leczenia operacyjnego

Zabiegi operacyjne dają dobre rezultaty – skuteczność operacji wykonywanych przezpochwowo wynosi ok. 75%, a przezbrzusznych nawet do 95%. Nawrót wypadania może być związany z utrzymującymi się czynnikami ryzyka, takimi jak zaparcia, otyłość czy predyspozycje tkankowe.

Co jeśli planuję jeszcze ciążę?

Zabieg operacyjny warto odłożyć do czasu zakończenia planów prokreacyjnych. W międzyczasie pomocne są pessary oraz ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna miednicy.

*Informacja zawarta w tej broszurze przeznaczona jest tylko do celów edukacyjnych. Nie może być stosowana do rozpoznania lub leczenia schorzeń medycznych, które mogą być leczone tylko przez specjalistów lub innych wykwalifikowanych pracowników ochrony zdrowia.

Tłumaczenie: Mariusz Blewniewski 2011